สิวผดปัญหากวนใจที่สร้างความรำคาญให้กับใครหลายๆคน โดยเฉพาะในประเทศไทยที่เป็นเมืองร้อน ต้องเผชิญกับอากาศร้อนอยู่บ่อยครั้ง ทำให้มีโอกาสเกิดสิวผดได้ง่าย ยิ่งเฉพาะคนขี้ร้อนมักจะเป็นสิวผดบ่อยกว่าคนอื่นๆ แม้ว่าสิวผดจะไม่ใช่สิวอักเสบเม็ดใหญ่แต่ถ้าขึ้นเต็มหน้าคงไม่ใช่ปัญหาเล็กๆอีกต่อไปแถมยังเป็นตัวทำลายความมั่นใจของใครหลายๆคน บทความนี้จะชวนทุกคนมาทำความรู้จักกับสิวผด ปัจจัยที่ทำให้เกิดสิวผด บริเวณที่สิวผดมักเกิดขึ้น วิธีการรักษาและดูแลเพื่อป้องกันการเกิดสิวผดให้ผิวกลับมาเรียบเนียนกระจ่างใส
Table of Contents |
- สิวผดคืออะไร
- สิวผดเกิดจากอะไร
- บริเวณที่มักเกิดสิวผด
- วิธีรักษาสิวผดและป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นอีก
- คำถามที่พบบ่อย
สิวผดคืออะไร
สิวผด (Acne Estivalis) คือ สิวที่สามารถพบได้บ่อยเมื่อสภาพอากาศร้อนอบอ้าว, มีเหงื่อออกจากการออกกำลังกาย, ไอความร้อนจากหน้าเตา, หรือใช้ครีมบำรุงที่ไม่เหมาะกับสภาพผิว มีลักษณะเป็นผดผื่นเม็ดเล็กๆ ตุ่มนูนสีแดง ไม่มีหัวสิว ขึ้นเป็นจำนวนมาก สิวผดพบได้ที่บริเวณช่วงหน้าผาก คางและแก้ม เมื่อสัมผัสแล้วรู้ไม่เรียบเนียน ผิวสาก โดยสิวผดมักจะขึ้นมาในช่วงบ่าย และอาการอาจจะค่อยๆดีขึ้นในช่วงเย็นหรืออากาศเย็น ซึ่งสิวผดไม่ใช่สิวอย่างที่เข้าใจ แต่เป็นอาการแพ้ของผิวหนังนั่นเอง
สิวผดเกิดจากอะไร
- สิวผดเกิดจากผิวอ่อนแอ เนื่องจากเกราะปกป้องผิว (Skin Barrier) มีหน้าที่กักเก็บความชุ่มชื้นและป้องกันสิ่งที่เข้ามาทำอันตรายต่อผิว เมื่อเกราะป้องกันอ่อนแอทำงานได้ไม่เต็มที่ จึงทำให้เกิดการแพ้และระคายเคืองบนผิวหนังตามมา
- สิวผดเกิดจากสภาพอากาศร้อนจัด ทำให้ผิวหนังเร่งการขับเหงื่อเป็นจำนวนมาก และเมื่อต่อมเหงื่อไม่สามารถระบายออกมาได้หมด และมาเจอกับฝุ่นละออง ก็จะทำให้อุดตันจนกลายเป็นสิว
- สิวผดเกิดจากเชื้อราชนิดหนึ่ง ชื่อ P.OVALE จะทำปฏิกิริยากับผิวบริเวณต่อมไขมันให้ผลิตน้ำมันออกมาเยอะ จนกลายเป็นอาหารของเชื้อรา ทำให้เชื้อมีการเจริญเติบโตมากกว่าปกติ เป็นอาการของรูขุมขนอักเสบจากเชื้อรา จึงทำให้สิวผดที่เกิดจากเชื้อราชนิดนี้ เป็นสาเหตุให้เกิดอาการคัน
- สิวผดเกิดจากมลภาวะ เช่น ฝุ่น PM 2.5 เชื้อโรคต่างๆที่ลอยอยู่ในอากาศ เป็นสาเหตุที่ทำให้รูขุมขนอุดตัน จนเกิดเป็นสิวผดที่บนใบหน้า หน้าผาก และหลัง
- สิวผดเกิดจากการแพ้เครื่องสำอางค์ หรือ สกินแคร์ (Skin care) ที่สัมผัสกับผิวหน้าโดยตรง เช่น โทนเนอร์ โฟมล้างหน้า เซรั่ม ที่มีน้ำหอมที่มีค่า Ph ไม่เหมาะสม และมีสารกันเสียเป็นส่วนประกอบ
- สิวผดเกิดจากการล้างหน้าบ่อยๆ หรือใช้น้ำอุ่นล้างหน้าเป็นประจำ ทำให้ผิวเสียสมดุล ต่อไขมันทำงานหนัก จึงทำให้ผิวหน้าแห้งตึงจนเกิดการระคายเคือง เป็นสาเหตุที่กระตุ้นให้เกิดสิวผด และสิวอื่นๆร่วมด้วย
- สิวผดเกิดจากพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่เหมาะกับผิว ล้างหน้าไม่สะอาด
- สิวผดเกิดจากความเครียดสะสม และพักผ่อนไม่เพียงพอ เมื่อเกิดความเครียด นอนน้อย หรือพักผ่อนไม่เพียงพอ ร่างกายจะผลิตฮอร์โมน Cortisol ซึ่งไปกระตุ้นการทำงานของต่อมไขมัน ทำให้ผลิตน้ำมันออกมามากกว่าปกติ เมื่อมาเจอกับสิ่งสกปรกหรือเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้ว
บริเวณที่มักเกิดสิวผด
โดยปกติแล้วสิวผดมักจะเกิดบริเวณใบหน้า แต่สามารถเกิดขึ้นบริเวณอื่นๆบนร่างกายได้อีกเช่นกัน โดยส่วนใหญ่มักพบได้บ่อยตามบริเวณ ดังนี้
สิวผดที่หน้าผาก
ปัจจัยการเกิดสิวผดที่หน้าผากมาจากบริเวณหน้าผากเป็นจุดที่โดนแสงแดด รังสี UVA รวมถึงเป็นแหล่งรวมเชื้อโรคต่างๆ และสิ่งสกปรกได้ง่าย หรืออาจจะมาจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น การไว้ผมหน้าม้า การไม่สระผม การแพ้แชมพูหรือครีมนวดผม การใส่หมวกเป็นประจำ ความมันจากผม หรือการใช้มือสัมผัสบริเวณหน้าผากบ่อยๆ ทำให้เกิดสิวได้ง่าย
สิวผดที่จมูก
เกิดจากการอุดตันภายในรูขุมขน โดยปกติแล้วต่อมไขมันใต้ผิวหนัง จะผลิตน้ำมันออกมาเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิว (Sebum) แต่ด้วยสภาพแวดล้อม และสภาพผิวโดยเฉพาะผิวหน้ามัน เมื่อต่อมไขมันผลิตน้ำมันออกมามากกว่าปกติ และมาเจอกับสิ่งสกปรก เซลล์ผิวเก่า และแบคทีเรีย จึงทำให้เกิดสิวผดขึ้น
สิวผดที่แก้ม
โดยปกติแล้วมักเกิดจากการแพ้หรือระคายเคืองจากสารเคมีในเครื่องสำอางค์ หรือเกิดจากแสงแดดที่มีรังสี UVA ในตอนเที่ยงที่มีความร้อนสูง กระตุ้นให้มีเหงื่อเป็นจำนวนมาก ทำให้เกิดสิวผดบริเวณแก้ม
สิวผดที่คาง
เกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นสิ่งสกปรก แสงแดดและความมันบนใบหน้า เนื่องจากบริเวณคางมีการหลั่งสารให้ความชุ่มชื้นตามธรรมชาติของผิวหนัง หรือที่เรียกว่าซีบัม (Sebum) ออกมาจากรูขุมขน ทำให้เกิดความมันส่วนเกิน เมื่อมาเจอกับสิ่งสกปรกจนเกิดการอุดตัน เป็นสาเหตุทำให้เกิดสิวผดบริเวณคาง
สิวผดที่หลัง
สาเหตุเกิดจากเหงื่อ เชื้อแบคทีเรีย เซลล์ผิวที่ตายแล้ว ความมันของผิวจนทำให้เกิดการอุดตัน และปัจจัยอื่นๆที่อาจเป็นสาเหตุร่วมให้เกิดสิวผดที่หลัง เช่นเดียวกับสิวบนใบหน้า แต่กลายเป็นเกิดสิวที่หลัง เป็นผด หรือมีอาการแดง บวมเป็นหนอง แม้ว้าสิวที่หลังจะเป็นบริเวณร่มผ้าสามารถเลือกสวมเสื้อผ้าเพื่อปกปิดได้ แต่ก็ก่อให้เกิดความกังวลใจไม่น้อยในวันที่เราอยากอวดแผ่นหลัง
วิธีรักษาสิวผดและป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นอีก
สิวผดเป็นปัญหาผิวหนังที่เกิดจากปัจจัยภายนอกเป็นตัวกระตุ้น วิธีรักษาสิวผดแบบง่ายๆ ด้วยตัวเอง เพียงแค่ปรับเปลี่ยนการดูแล ก็สามารถช่วยทำให้สิวผดหายไปได้อย่างง่ายดาย ลดโอกาสกลับมาเป็นซ้ำ แต่ถ้าหากรักษาไม่ถูกวิธีอาจทิ้งรอยแผลเป็นจากสิวผดได้อีกเช่นกัน
ล้างหน้าให้ถูกวิธี
การล้างหน้าไม่สะอาดเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดสิวผด เนื่องจากมีการทาครีมกันแดด ทารองพื้นแต่งหน้า มลภาวะ ฝุ่นละออง ความร้อนจากแดดสะสมอยู่บนใบหน้า การล้างหน้าอย่างถูกวิธีจะช่วยรักษาสิวผด โดยใช้คลีนซิ่งเช็ดทำความสะอาดบนใบหน้าเป็นอันดับแรก จากนั้นล้างหน้าให้สะอาดด้วยโฟมล้างหน้าที่มีค่า pH5 ที่ช่วยทำความสะอาดผิวที่บอบบาง คงค่า pH ในผิว ช่วยสร้างความชุ่มชื้นให้ผิว ไม่ก่อให้เกิดการอุดตัน แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาดตามแนวขนอีกครั้ง โดยหลีกเลี่ยงการเกา ขัด หรือถู สุดท้ายซับหน้าให้แห้งแทนการเช็ดด้วยผ้าขนหนูสะอาดจนแห้งสนิท จะช่วยลดโอกาสการเกิดสิวผดที่หน้าผาก คาง และแก้ม
การใช้ยารักษาสิวผด
ตัวเลือกแรกๆสำหรับการรักษาสิวผด คือการซื้อยาทาสิวผด เป็นวิธีง่ายๆหาซื้อได้ตามร้านขายยยา ยารักษาสิวผดมักมีสารช่วยบรรเทาอาการของผดบนใบหน้า และมีความเสี่ยงน้อยกว่ายาทาน อีกทั้งยังมีสารที่ช่วยยับยั้งเชื้อ P.ovale ที่เป็นสาเหตุการเกิดสิวผดอีกด้วย เช่น ยาคีโตคาโซล (Ketoconazole), ยาอะดาพาลีน (Adapalene), Zinc PCA, เวชสำอางค์ที่มีส่วนผสมของ Licochalcone A และยาที่มีส่วนผสมของวิตามินเอ
หลีกเลี่ยงแสงแดด
แสงแดดและรังสี UVA เป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดสิวผด ควรหลีกเลี่ยงการโดนแดดโดยตรง หรือทาครีมกันแดดที่มีค่า spf 50 PA+++ เพื่อป้องกันผิวจากแสงแดด
หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสผิวหน้า
มือเป็นแหล่งรวมเชื้อโรคและสิ่งสกปรก ไม่ควรสัมผัสหรือเกาผิวหน้า เนื่องจากทำให้สิ่งสกปรกเข้าสู่ผิวหนัง อาจทำให้สิวผดกลายเป็นสิวอักเสบได้
ทานอาหารที่มีประโยชน์
ทานผักและผลไม้เพื่อเสริมแร่ธาตุ โดยเฉพาะสังกะสี (Zinc) ช่วยทำให้ผิวแข็งแรง และควรดื่มน้ำวันละ 2 ลิตร เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้ร่างกาย
ลดความเครียดและพักผ่อนให้เพียงพอ
เมื่อเกิดความเครียดจะทำให้ต่อมไขมันทำงานหนัก ควรทำจิตใจให้ผ่อนคลาย ไม่เครียดจนเกินไป พักผ่อนให้เพียงพอ นอนให้ครบ 8 ชั่วโมง และห้ามนอนดึก
การทำเลเซอร์รักษาสิวผด
การทำเลเซอร์เป็นวิธีการรักษาสิวผดที่เห็นผลไวที่สุด และสามารถแก้ปัญหาสิวได้อย่างตรงจุด ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำและการดูแลของแพทย์
ปรึกษาแพทย์ผิวหนัง
หากสิวผดที่เกิดมีอาการรุนแรงมากขึ้น ควรเข้าพบปรึกษาแพทย์ผิวหนังเพื่อประเมินอาการและรับวิธีการรักษาที่ถูกต้องให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับสิวผด
Q : สิวผดเป็นเฉพาะคนหน้ามันใช่หรือไม่?
A : คนผิวมันอาจจะเกิดสิวผดได้ง่ายกว่า แต่ทั้งนี้คนที่มีปัญหาผิวแห้งก็สามารถเป็นสิวผดได้เช่นกัน หากผิวอ่อนแอลงจากการใช้ชีวิตประจำวัน
Q : ทำไมสิวผดถึงเป็นๆหายๆ
A : สาเหตุหลักของสิวผด เกิดจากแสงแดดและอากาศร้อน โดยเฉพาะในประเทศไทยที่มีอากาศร้อนจัด ดังนั้นควรกางร่มหรือใส่หมวกเพื่อหลีกเลี่ยงแสงแดดจัดและอากาศร้อน
Q : วิธีสังเกตว่าสิวผดเกิดจากอาการแพ้ หรือเชื้อรา
A : หากเป็นสิวผดที่เกิดจากการแพ้จะหายไปเมื่อเจอสิ่งกระตุ้น เช่น อากาศเย็น หรือ เลิกใช้ เลิกสัมผัสสิ่งที่ทำให้แพ้ แต่หากเกิดจากเชื้อรา สิวผดจะไม่หายไปเอง ควรรีบพบแพทย์
สรุป
สิวผด (Acne Aestivalis, Acne Mallorca) เป็นสิวที่มีลักษณะตุ่มเล็กๆหรือคล้ายผดผื่น เกิดจากความผิดปกติในการทำงานของต่อมเหงื่อมักจะเกิดขึ้นเมื่ออากาศร้อน บางกรณีเกิดจากการแพ้เครื่องสำอาง จึงส่งผลให้เกิดผดผื่นบริเวณใบหน้า ที่สามารถรักษาให้หายได้จากการดูแลตัวเอง หรืออีกกรณีเกิดจากเชื้อราชนิดหนึ่ง ชื่อ P.OVALE จะทำปฏิกิริยากับผิวบริเวณต่อมไขมันให้ผลิตน้ำมันออกมาเยอะ จนกลายเป็นอาหารของเชื้อรา ทำให้เชื้อมีการเจริญเติบโตมากกว่าปกติ จนเกิดอาการรูขุมขนอักเสบจากเชื้อรา จึงทำให้เกิดผดผื่น สิวผดที่เกิดจากเชื้อราชนิดนี้ เป็นสาเหตุให้เกิดอาการคัน ต้องเข้าพบแพทย์ผิวหนังเพื่อรับการรักษา